مساله سوریه همچون سایر مسائل خاورمیانه به نسبت اینکه راهکار منطقه‌ای یا بین‌المللی پیدا کند، شرایطش متفاوت است، حتی اگر این مساله جنگ یا راهکار دیپلماسی باشد. به‌صورت کلی تا زمانی که مسائل خاورمیانه یک راهکار منطقه‌ای پیدا کند، حتی اگر این راهکار جنگ نیز باشد، به سود کشور‌های مستقل در منطقه خاورمیانه خواهد بود اما اگر این راهکار، راهکاری فرامنطقه‌ای باشد و پای کشور‌هایی خارج از منطقه به آن کشیده شود، به ضرر کشور‌های منطقه است و در این میان نتیجه راهکار دیپلماسی و جنگ نیز چندان متفاوت نخواهد بود. اتفاقی که در حال حاضر در اینباره افتاده این است که سوری‌ها دچار برخی اشتباهات شده‌اند که این اشتباهات پای راهکار فرامنطقه‌ای را برای حل بحران این کشور که راهکاری منفی تلقی می‌شود، باز خواهد کرد و این همان چیزی است که اسرائیل به دنبال آن است. اسرائیل زمانی از تحولات سوریه بیشترین سود را خواهد برد که این مساله را به عنوان مساله‌ای بین‌المللی مطرح کند، چرا که در عرصه بین‌الملل بازیگرانی نظیر ناتو و آمریکا حامی رژیم صهیونیستی هستند، به عبارتی از سال1948 که هر دهه یک جنگ در منطقه شکل گرفته است، هر وقت که بازیگران فرامنطقه‌ای در منطقه ورود پیدا کردند، به نفع اسرائیل ظاهر شده‌اند، بنابر این درباره مساله سوریه دو بعد وجود دارد که یک بعد آن بعد سیاسی و دموکراسی‌خواهی است که در اینباره باید سوریه به سمت تحولات دموکراسی‌خواهانه بیشتر حرکت کند و کشوری نظیر ایران نیز باید به تسریع روند این تحولات در خاک سوریه کمک کند و بعد دیگر که بعد راهبردی است، مساله‌ای است که به نقش مقاومت این کشور در برابر رژیم صهیونیستی مربوط می‌شود. در سوریه بعد اول در حال رقیق‌تر شدن و تضعیف است و در این میان بعد دوم روز به روز بیشتر نمود می‌کند. از دیگر سو همان‌طور که گفته شد رژیم صهیونیستی در تلاش است که موضوع سوریه از طریق مداخله کشور‌های غربی و مشخصا به نفع این کشور حل شود و اسرائیل در اینباره راهکاری را که به‌صورت مشخص سعی کرده، پیش پای کشور‌های منطقه قرار دهد این است که بحرانی میان ترکیه و سوریه شکل بگیرد و ترکیه در این رهگذر پای ناتو را به تحولات سوریه باز کند، چرا که ترکیه عضو ناتو است و هرگاه ترکیه با سوریه وارد جنگ شود، ناتو موظف است که به حمایت از ترکیه بپردازد. این راهبردی برای رژیم صهیونیستی است که با اصابت چند خمپاره به خاک ترکیه در حال صورت پذیرفتن است و ترکیه با مجوزی که از پارلمان این کشور برای اقدام نظامی علیه سوریه گرفته در تلاش است که پای ناتو را در اقدام نظامی علیه سوریه به منطقه باز کند. این سیاست ترکیه ممکن است شدیدا به جایگاه آنها در دنیای اسلام ضربه بزند اما در عین حال ترک‌ها برای انجام این کار بر سر «ما به ازا» با آمریکا و کشور‌های غربی به توافقاتی رسیده‌اند، لذا سوریه باید تمام تلاش خود را مصروف این نکته سازد که با ترکیه وارد مناقشه نظامی نشود، چرا که اگر به جای ترکیه، اسرائیل وارد مناقشه نظامی با سوریه شود در این صورت تحولات منطقه شکل دیگری به خود خواهد گرفت و در منطقه اجماعی میان کشور‌های اسلامی برای مقابله با اسرائیل انجام خواهد پذیرفت. در بحث گروگان‌های ایرانی در خاک سوریه نیز باید گفت که آسیب رساندن به گروگان‌های یاد شده به مصلحت گروگانگیران و گروه‌های معارض سوری نیست، چراکه جمهوری اسلامی ایران از فاکتور‌ها و توان لازم برای مجازات کسانی که اتباع ایرانی را تهدید کنند، برخوردار است.
* استاد دانشگاه
تبلیغات 